برنامه‌ محوری و مشارکت مردم

با توجه به عملکرد نامناسب دولت یازدهم و دوازدهم و محقق نشدن وعده‌های انتخاباتی دولت تدبیر و امید، اعتماد مردم به مسئولان و در نتیجه صندوق‌های رأی کاهش یافته تا جایی که در این دوره از انتخابات حضور و مشارکت مردم جای تردید و سؤال است و در این بین نیز معاندان نظام بر این تردید می‌افزایند. تأثیر وعده‌ها و برنامه‌های کاندیداها در حضور مردم در انتخابات را با چندی از فعالان سیاسی کشور مطرح کردیم که در ادامه می‌خوانید:

آثار وعده‌ها در جلب اعتماد مردم

مهدی فضائلی، عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر معظم انقلاب: چند دوره‌ای است که کاندیداهای ریاست‌جمهوری وعده‌های مشخصی به مردم می‌دهند که جنس برخی از وعده‌ها معیشتی است؛ برای نمونه مطرح می‌کنند در صورت رأی آوردن یارانه را افزایش می‌دهند یا اینکه وعده‌هایی با این مضمون می‌دهند که در کابینه آنها چند زن منصوب خواهند شد، همچنین وعده‌های کلانتری به لحاظ رویکردی مطرح می‌کنند؛ بالاخره بخشی از وعده‌‌ها طبیعی است، چراکه رقابت‌های انتخاباتی مطرح است، اما در خصوص مسائل رویکردی تفاوت و تمایز نامزدها مشخص می‌شود. واکنش مردم به این برمی‌گردد که ارزیابی آنها از امکان تحقق وعده‌‌ها چقدر است، یعنی اگر مردم متوجه شوند که فرد توانایی تحقق وعده‌‌ها را دارد و این وعده‌‌ها نیز اساساً با امکانات و ملزومات کشور سازگاری دارد، طبیعتاً اقبال نشان می‌دهند و تأثیر مثبت در جلب آرا دارد. اما اگر این وعده‌‌ها جزء وعده‌های غیرصادق باشد و امکان تحقق آنها وجود نداشته باشد، یک بی‌صداقتی قلمداد می‌شود و طبیعی است که مردم واکنش مثبت نشان نمی‌دهند. آنچه مهم است، این است که نامزدها هنگام مطرح کردن وعده‌‌ها چه محتوایی، مصداقی و چه موردی و معیشتی این نکته را توجه داشته باشند که این وعده‌‌ها برای خوشایند مردم و جلب آرای آنها نباشد که این یک نوع فریب‌کاری در تبلیغات و غیر اخلاقی است و در صورت رأی آوردن و عدم تحقق وعده‌‌ها و ادامه یافتن مشکلات، مردم مأیوس و دلسرد می‌شوند، لذا آثار و تبعات بسیاری دارد. این تجربه از رؤسای‌جمهور گذشته نشان داده که عدم تحقق وعده‌‌ها و نچرخیدن چرخ زندگی مردم و ناکارآمدی آنها، باعث برخوردهای دلسردکننده مردم شده تاجایی که امروز بحث مشارکت مردم محل سؤال قرار گرفته است.

وعده‌‌ها متناسب با بودجه و امکانات کشور باشد

حجت‌الاسلام سیدرضا تقوی، رئیس مجمع نمایندگان استان تهران در مجلس: فلسفه شعار انتخاباتی این است که مردم را با اهداف کاندیداها آشنا و دیدگاه‌های کاندیداها را منعکس کند و برنامه‌های کاندیداها را نیز در قالب شعارها ارائه دهد؛ اگر این شعارها در راستای تأمین نیازهای مردم باشد و همراه با یک برنامه منسجم و مفید باشد، طبعاً نقش بسیار مؤثری دارد. شعارها می‌تواند تا حدود زیادی تفکر کاندیداها را به نمایش بگذارد که این کاندیدا چگونه و به چه مسائلی می‌اندیشد، چقدر از جامعه و مردم شناخت دارد و چقدر نسبت به نیازهای این مردم آشنایی دارد، چراکه شعارها طبعاً باید انعکاس‌دهنده مسائل مهم مردم باشد و برای فعالیت‌ها و کارهایی که می‌خواهد انجام دهد، جهت‌بخش باشد. لذا این شعارها نقش بسیار مهمی دارد و اگر متناسب با خواست و نیازهای مردم و حل‌کننده مشکلات مردم باشد، طبعاً یک موجی را در سطح جامعه برای حضور مردم در پای صندوق‌های رأی ایجاد می‌کند. کاندیداها بر اساس اصول اخلاقی، انسانی و علاوه بر آن بر اساس یک تعهد دینی و مذهبی که پیرو دین اسلام هستیم، باید به تعهدات خود وفادار باشند و به وعده‌هایی که می‌دهند، وفادار باشند. وعده داده می‌شود که مردم را امیدوار کنند تا رأی دهند، بنابراین اگر وعده‌ای داده شود که قابل انجام و اجرا نباشد، یک نوع تقلب در سیستم و نظام انتخاباتی به شمار می‌آید و اگر وعده داده شود تا فقط رأی مردم جلب و جذب شود، به آن عمل نشود و از مسیر حرام کارها پیش برود، حرام بوده و به نوعی حرام‌خواری است. بنابراین اگر وعده‌هایی داده شود که بیش از امکانات کشور باشد و نتواند به آنها عمل کند، موجب بی‌اعتمادی مردم به مسئولان و نظام می‌شود که این گناه بزرگی است.

کاندیداها فاصله مردم و صندوق رأی را کم می‌کنند

فریده اولادقباد، نماینده اصلاح‌طلب مجلس دهم: یکی از اهداف مناظرات که می‌تواند به مردم در انتخاب فردی اصلح کمک کند، شنیدن سخنان و برنامه‌های کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری است که به نظر بنده به روش فعلی شاید این هدف برآورده نشده و باعث افزایش ابهام شده است، چراکه برنامه محور نبوده و به جای طرح برنامه‌ها بیشتر کلی‌گویی شده است. کاندیدای ریاست‌جمهوری باید در همه حوزه‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، هنری و ورزشی برنامه محور باشد و آنها را به مردم ارائه دهد. گاهی اوقات کاندیدا از کلمات یا جملاتی استفاده می‌کند که زیبنده او نیست، لذا نباید قدرت احساس و عواطف روانی بر قدرت عقلانی و خردورزی غلبه کند. مناظره‌ها نباید جای تصفیه حساب‌های سیاسی، جناحی و شخصی باشد و باید برای کاندیداها منافع ملی و مصالح عمومی مهم باشد، چراکه برای مردم مهم است. کاندیداها باید از قدرت سخنوری و قدرت بیان خود در ارائه عملکرد و برنامه‌های‌شان استفاده کنند نه اینکه آن را به حاشیه ببرند و مخاطب را خسته کنند. انتظار می‌رود که کاندیداها انصاف و تقوای سیاسی را رعایت کنند و بر اساس واقعیت‌ها، عملکردهای خود را گزارش دهند و بدانند که مردم صداقت یا عدم صداقت آنها را متوجه می‌شوند. کاندیداها اگر در ارائه برنامه‌های خود صداقت داشته باشند فاصله بین افراد و کاندیدا و در نتیجه صندوق رأی کاهش پیدا می‌کند، اما اگر کاندیدایی برنامه‌هایش از سر حق‌خواهی و حق‌طلبانه نباشد باعث فاصله بین مردم و صندوق رأی می‌شود.

شعارها در چارچوب قانون امیدآفرین است

حمیدرضا ترقی، فعال اصولگرا: اگر وعده‌‌ها و شعارهای انتخاباتی کاندیداهای ریاست‌جمهوری در چارچوب قانون، اختیارات و وظایف رئیس‌جمهور باشد و امکان تحقق آن منوط به مصوبه مجلس یا طی فرآیند دیگری که در اختیار رئیس‌جمهور نیست، نباشد می‌تواند موجب امیدآوری، جذب مردم و افزایش مشارکت مردم در عرصه رقابت انتخاباتی شود و به مردم نشان دهد که راه حل‌های مناسبی برای حل مشکلات‌شان وجود دارد و نباید برای حل مشکلات‌شان دستگاه اجرایی کشور را در بن بست ببینند؛ اما اگر این وعده‌‌ها در چارچوب قانون، ضوابط و اختیارات رئیس‌جمهور نباشد و مستلزم طی فرآیندی باشد که در اختیار رئیس‌جمهور نیست، این وعده‌‌ها هم فریب افکار عمومی است و هم موجب افزایش مطالبات غیرواقعی مردم خواهد شد؛ به طور طبیعی اگر این وعده‌‌ها در حین اجرا با مشکل روبه‌رو شود و تحقق پیدا نکند، مردم دچار یأس و ناامیدی می‌شوند و یک احساس مغموم شدن در انتخاباتی که شرکت کرده‌اند و انتخابی که انجام داده‌اند، می‌شوند؛ این مسئله موجب می‌شود که مردم، برای مراحل بعدی و انتخابات‌های بعدی دچار یأس و ناامیدی شوند و لذا مشارکت آنها در انتخابات کاهش پیدا کند.